MEHMED HAN -IV
Babasi: Ibrahim Han
Annesi: Hadice Turhan Sultan
Vefati: 6 Ocak 1693
Saltanati: 1648-1687
Annesi: Hadice Turhan Sultan
Vefati: 6 Ocak 1693
Saltanati: 1648-1687
Osmanli sultanlarinin on dokuzuncusu ve Islam halifelerinin seksen dördüncüsü. Sehzadeliginde, Imai Sami Yusuf Efendi, Sami Hüseyin Efendi ve diger kiymetli hocalardan ders alarak yetistirildi. Babasi Ibrahim Han' in asiler tarafindan tahttan indirilmesi üzerine 8 Agustos 1648' de sultan oldu. Bu sirada yedi yasinda idi. Tahsil ve ta'limine saltanati zamaninda da devam etti.
Sultan dördüncü Mehmed Han' in çocuklugundan istifade eden devlet kademelerindeki kisiler, idarede daha çok söz sahibi olabilmek için mücadelelere basladilar. Bu durum zaman zaman isyanlarin çikmasina ve devlet islerinin bozulmasina sebep oldu. Hazine bosaldi. 1652' de sadrazamliga getirilen Tarhuncu Ahmed Pasa ilk olarak mali sikintiyi önlemek için tedbirler aldi. Ancak masraflarin kisilmasi bazi devlet erkaninin hosuna gitmedi ve çesitli iftiralarla Tarhuncu'yu görevden uzaklastirdilar.
1654 senesinde Kara Murad Pasa komutasindaki Osmanli donanmasi, Çanakkale bogazi çikisinda Venedik donanmasini maglub etti. Bu sirada mali sikintiyi önlemek için, ayari düsük para basilmasi, yeniçerilerin ayaklanmasina yol açti. Çinar olayi ve Vaka-i vakvakiye diye bilinen hadiselerin sonunda saray agalari idam edildi (1656). Merkezdeki bu karisikliklar Anadolu' ya ve ülkenin diger eyaletlerine de siçradi. Venedik karsisinda donanmamiz bozguna ugradi. Venedikliler Bozcaada ve Limni gibi askeri önemi fazla olan adalari kusatarak ele geçirdiler. Padisah, bu basarisizliklar üzerine üzerine, sadrazam Boynuegri Mehmed Pasa ' nin yerine büyük yetkilerle tecrübeli vezir Köprülü Mehmed Pasa' yi tayin etti (1656).
Köprülü Mehmed Pasa' nin ilk isi Istanbul' da asayisi saglamak oldu. Daha sonra donanmayi güçlendirerek Bozcaada ve Limni' yi geri aldi. 1658' de Erdel isyanini bastirdi ve Yanova kalesini fethetti. Ertesi yil Anadolu' da çikan Abaza Hasan Pasa ayaklanmasini önledi. Mehmed Pasa' nin 30 Ekim 1661' de vefati üzerine yerine oglu Fazil Ahmed Pasa getirildi. 1663 yilinda Avusturya seferine çikan Ahmed Pasa, Uyvar ve Yanikkale' yi fethetti. Iki devlet arasinda Vasvar antlasmasi imzalandi. 1666' da Girid seferine serdar tayin edildi. 1669' da Kandiye' nin zapti ile Girid' in fethini tamamladi. 1672' de Lehistan seferine çikan dördüncü Mehmed Han, Belgrad' a kadar geldi. Fazil Ahmed Pasa bu seferde Podolya ile Ukrayna' nin fethini gerçeklestirdi ve bu sefer sirasinda hastalanarak vefat etti. Yerine Merzifonlu Kara Mustafa Pasa gitirildi (1676).
1678' de Rus seferine serdar tayin edilen Mustafa Pasa, Çehrin kalesini geri aldi. Ertesi yil Padisah ordusunun basinda bizzat ikinci sefere çikti. Ancak Ruslarin baris istemeleri üzerine Bahçesaray' da antlasma imzalandi.
Dördüncü Mehmed devrinin en önemli siyasi hadisesi Viyana kusatmasidir. Padisah' in Yanikkale ve Komaron üzerine gönderdigi ordu, serdarin istegi üzerine Viyana cihetine çevrildi. Siddetle cereyan eden muhasara basarisizlikla neticelendi ve Kara Mustafa Pasa görevinden alinarak yerine Ibrahim Pasa getirildi.
Viyana bozgunundan sonra; Avusturya, Venedik, Lehistan ordulari umumi hücuma geçerek Macaristan topraklarini, Budin' i, Dalmaçyakiyilarini, Patras, Korent ve Inebahti gibi önemli kaleleri zabtettiler. Bu olaylar sirasinda ordu da isyanlar çikti ve Sultan dördüncü Mehmed Han, 8 Kasim 1687' de tahttan indirelerek yerine kardesi Süleyman-II getirildi. Bundan sonra Edirne'deki sarayin da ikamet eden Mehmed Han, 6 ocak 1693' de vefat etti. Cenazesi Istanbul' a nakledilerek Yeni Camii' deki annesi Turhan Valide Sultan' in türbesine defnedildi.
Osmanli Devleti' nde Kanuni' den sonra en fazla tahtta kalan ve 42 yil padisah olan dördüncü Mehmed Han, yaratilis icabi mütedil, kadirsinas ve vefakar olup, verdigi söze sadik bir sahsiyete sahipti. Köprülü ailesinin devleti liyakatla idareleri kendisini rahat ettirmistir. Mehmed Han ava çikmaya, edebiyat ve tarihe merakli olup, ilim adamlarinin sohbetlerin de bulunmayi çok severdi. Bes vakit namazi cemaatle kilardi. Içkiyi yasak edip, imalethanelerini kapattiran bu sultan dine sonradan karistirilan bütün hurafelerin kaldirilmasi için ugrasti. Devrin de gek çok ilim adami ve san'atkar yetisti. Dördüncü Mehmed devrinde insasi tamamlanip ibadete açilan Yeni Camii, Osmanli mimaresinin saheserlerindendir. Yanindaki Misir Çarsisi bu camiye vakif olarak yapilmistir.
Sultan dördüncü Mehmed Han' in çocuklugundan istifade eden devlet kademelerindeki kisiler, idarede daha çok söz sahibi olabilmek için mücadelelere basladilar. Bu durum zaman zaman isyanlarin çikmasina ve devlet islerinin bozulmasina sebep oldu. Hazine bosaldi. 1652' de sadrazamliga getirilen Tarhuncu Ahmed Pasa ilk olarak mali sikintiyi önlemek için tedbirler aldi. Ancak masraflarin kisilmasi bazi devlet erkaninin hosuna gitmedi ve çesitli iftiralarla Tarhuncu'yu görevden uzaklastirdilar.
1654 senesinde Kara Murad Pasa komutasindaki Osmanli donanmasi, Çanakkale bogazi çikisinda Venedik donanmasini maglub etti. Bu sirada mali sikintiyi önlemek için, ayari düsük para basilmasi, yeniçerilerin ayaklanmasina yol açti. Çinar olayi ve Vaka-i vakvakiye diye bilinen hadiselerin sonunda saray agalari idam edildi (1656). Merkezdeki bu karisikliklar Anadolu' ya ve ülkenin diger eyaletlerine de siçradi. Venedik karsisinda donanmamiz bozguna ugradi. Venedikliler Bozcaada ve Limni gibi askeri önemi fazla olan adalari kusatarak ele geçirdiler. Padisah, bu basarisizliklar üzerine üzerine, sadrazam Boynuegri Mehmed Pasa ' nin yerine büyük yetkilerle tecrübeli vezir Köprülü Mehmed Pasa' yi tayin etti (1656).
Köprülü Mehmed Pasa' nin ilk isi Istanbul' da asayisi saglamak oldu. Daha sonra donanmayi güçlendirerek Bozcaada ve Limni' yi geri aldi. 1658' de Erdel isyanini bastirdi ve Yanova kalesini fethetti. Ertesi yil Anadolu' da çikan Abaza Hasan Pasa ayaklanmasini önledi. Mehmed Pasa' nin 30 Ekim 1661' de vefati üzerine yerine oglu Fazil Ahmed Pasa getirildi. 1663 yilinda Avusturya seferine çikan Ahmed Pasa, Uyvar ve Yanikkale' yi fethetti. Iki devlet arasinda Vasvar antlasmasi imzalandi. 1666' da Girid seferine serdar tayin edildi. 1669' da Kandiye' nin zapti ile Girid' in fethini tamamladi. 1672' de Lehistan seferine çikan dördüncü Mehmed Han, Belgrad' a kadar geldi. Fazil Ahmed Pasa bu seferde Podolya ile Ukrayna' nin fethini gerçeklestirdi ve bu sefer sirasinda hastalanarak vefat etti. Yerine Merzifonlu Kara Mustafa Pasa gitirildi (1676).
1678' de Rus seferine serdar tayin edilen Mustafa Pasa, Çehrin kalesini geri aldi. Ertesi yil Padisah ordusunun basinda bizzat ikinci sefere çikti. Ancak Ruslarin baris istemeleri üzerine Bahçesaray' da antlasma imzalandi.
Dördüncü Mehmed devrinin en önemli siyasi hadisesi Viyana kusatmasidir. Padisah' in Yanikkale ve Komaron üzerine gönderdigi ordu, serdarin istegi üzerine Viyana cihetine çevrildi. Siddetle cereyan eden muhasara basarisizlikla neticelendi ve Kara Mustafa Pasa görevinden alinarak yerine Ibrahim Pasa getirildi.
Viyana bozgunundan sonra; Avusturya, Venedik, Lehistan ordulari umumi hücuma geçerek Macaristan topraklarini, Budin' i, Dalmaçyakiyilarini, Patras, Korent ve Inebahti gibi önemli kaleleri zabtettiler. Bu olaylar sirasinda ordu da isyanlar çikti ve Sultan dördüncü Mehmed Han, 8 Kasim 1687' de tahttan indirelerek yerine kardesi Süleyman-II getirildi. Bundan sonra Edirne'deki sarayin da ikamet eden Mehmed Han, 6 ocak 1693' de vefat etti. Cenazesi Istanbul' a nakledilerek Yeni Camii' deki annesi Turhan Valide Sultan' in türbesine defnedildi.
Osmanli Devleti' nde Kanuni' den sonra en fazla tahtta kalan ve 42 yil padisah olan dördüncü Mehmed Han, yaratilis icabi mütedil, kadirsinas ve vefakar olup, verdigi söze sadik bir sahsiyete sahipti. Köprülü ailesinin devleti liyakatla idareleri kendisini rahat ettirmistir. Mehmed Han ava çikmaya, edebiyat ve tarihe merakli olup, ilim adamlarinin sohbetlerin de bulunmayi çok severdi. Bes vakit namazi cemaatle kilardi. Içkiyi yasak edip, imalethanelerini kapattiran bu sultan dine sonradan karistirilan bütün hurafelerin kaldirilmasi için ugrasti. Devrin de gek çok ilim adami ve san'atkar yetisti. Dördüncü Mehmed devrinde insasi tamamlanip ibadete açilan Yeni Camii, Osmanli mimaresinin saheserlerindendir. Yanindaki Misir Çarsisi bu camiye vakif olarak yapilmistir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder