27 Haziran 2013 Perşembe

MUSTAFA HAN-IV


 4. MUSTAFA
MUSTAFA HAN-IV
Babasi :Birinci Abdülhamid Han
Annesi :Aise Sineperver Valide
Sultan Dogumu :8 Eylül 1779
Vefati :15/16 Kasim 1808
Saltanati :1807-1808
Osmanli sultanlarinin yirmi dokuzuncusu ve Islam Halifelerinin doksandördüncüsü. 8 Eylül 1779 tarihinde Aise Sineperver Valide Sultan'dan dogdu. Sehzadeliginde yüksek din ve fen bilgileri ögretilerek yetistirildi. Amcasi Sultan Selim Han'in islahat fikirlerine karsi çikan bazi devlet adamlari yeniçerileri tahrik ettiler. Neticede Kabakçi Mustafa'nin sevk ve idaresinde ayaklanan yamaklar, Selim Han'i tahttan indirerek sehzade Mustafa'yi sultan ilan ettiler.(29 Mayis 1807)

Devlet idaresini ele geçiren asiler, Nizam-i cedid kuvvetlerini dagittilar. Isyanin tesvikçisi köse Musa Pasa Sultan Selim taraftarlarini birer birer ortadan kaldirdi. Istanbul'daki isyan, Rus cephesindeki ordunun disiplinini de bozdu. Orduda bulunan Selim Han taraftarlar, Rusçuk ayani Alemdar Mustafa Pasanin yanina sigindilar. Bu hadiseler üzerine Mustafa Han sadrazam Hilmi Pasa'yi azlederek yerine Çelebi Mustafa Pasa'yi sadarete getirdi. Osmanli Ordusundaki bu karisikliktan faydalanan Ruslar, Eflak ve Bogdan'da bazi kaleleri ele geçirdiler. Ancak bu sirada Ruslar'in Fransa imparatoru Napoleon karsisinda zor durumda kalmalari, baris istemelerine sebep oldu. 20 Agustos 1807'de yapilan mütarekeye göre Ruslar, Eflak,Bogdan ve diger zaptettigi yerleri tahliye ederek çekilecekti. 

Dördüncü Mustafa Han, Rusya ile yapilan mütarekeden sonra, Istanbul'da asayisi saglayabilmek için harekete geçti. Bu sirada asiler isi çigirindan çikararak halkin mallariniyagmalamaya, yeniçeriler de her ise karismaya baslamislardi. Mustafa Han öncelikle asilerin bir kismini çesitli bahane ve vazifelerle saraydan uzaklastirdi. Ancak zorbalari tamamen sindirebilmek için büyük bir güce ihtiyaç vardi. Bunun için Alemdar Mustafa Pasa'nin Istanbul'a gelmesi istendi. Kendisine sadik 16 bin kisilik kuvvetle harekete geçen Alemdar, öncelikle bogaz nazirligi yapmakta olan Kabakçi Mustafa'yi öldürterek kafasini sadrazaama yolladi. Kabakçi'nin öldürülmesi, saray erkani ve yeniçeriler arasinda büyük telasa sebep oldu. Daha sonra Istanbul'a giren Alemdar, zorbalari ortadan kaldirmaya ve fesatçilari sürmeye basladi. Bu sirada Alemdar'in tarafdarlari Sultan Selim Han'i tekrar tahta çikarmalari için tahrike basladilar. Bunu sezen sadrazam Çelebi Mustafa Pasa, kendisinden Istanbul'u terketmesini istedi. Buna karsilik Alemdar Mustafa Pasa 28 Temmuz günü onbes binden fazla askeri ile Bab-i Ali'yi basti. Sadrazamdan mührünü aldi. Ancak Selim'in yeniden tahta çikmasi halinde kendilerini öldürteceginden korkan asiler ve bazi devlet adamlari, padisahtan Üçüncü Selim ve Sehzade Mahmud'un öldürülmeleri için ferman çikarttirdilar. Nitekim zorla saraya giren Alemdar, Selim Han'in hançer darbeleriyle sehid edilmis cesedi ile karsilasti. Hizmetkarlarinin yardimi sayesinde kurtulan sehzade Mahmud' Padisah ilan etti. (28 Temmuz 1808). Mustafa Han ise, Topkapi sarayina yerlestirildi. 

Mustafa Han, zeki ve tedbirli olmasina ragmen, Üçüncü Selim Han'in tahttan indirilmesi ve baslatmis oldugu isla- hatlarin feci akibeti neticesinde tahta çikarildigindan, isyancilarin etkisinde kaldi. Yeniçerilerin tamamen zorba bir gü- ruh olmalari sebebiyle isyancilari cezalandiracak bir kuvveti yaninda bulamadi. Bu sebepse onlarin isteklerine boyun egmek zorunda kaldi. Daha sonra asileri sindirmek üzere çagirdigi Alemdar Mustafa Pasanin, Selim Han'i tekrar tahta çikarma tesebbüsü, Mustafa Han'in aleyhte hareketine sebep olsu. Ikinci Mahmud Han'in saltanati döneminden ve islahatlarindan memnun olmayan bazi devlet adamlari, yeniçerileri tahrik ettiler. Ayrica kendilerine yakin gördükleri Dördüncü Mustafa'yi tahta geçirmek için harekete geçtiler. Bu durum seyhülislam'in verdigi fetva üzerine Mustafa Han'in öldürülmesine yol açti. Mustafa Han'in cenazesi merasim ile kaldirilarak, Bahçe kapisinda babasi Birinci Abdülhamid'in türbesine defnedildi. Saltanat müddeti bir sene iki ay olup, ölümünde yasi otuz idi.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder