SELIM HAN -III

SELIM HAN -III

Babasi: Üçüncü Mustafa Han
Annesi: Mihrisah Sultan
Dogumu: 24 Aralik 1761
Vefati: 28 Temmuz 1808
Saltanati: 1789- 1807

Osmanli sultanlarinin yirmi sekizincisi ve Islam halifelerinin doksan üçüncüsü. 24 Aralik 1761' de Topkapi Sarayi'n da dogdu. Sehzadeligin de, en degerli hocalar elinde mükemmel bir egitim ve ögretim görerek yetistirildi.

Yüksek din ve fen ilimleri, Arapça ve Farsçayi ögrendi. Amcasi Birinci Abdülhamid devrinde hükümdarlik sirasinin kendisine de gelecegini düsünerek, Avrupa devletlerinin siyasetini, idari ve askeri eskilatlarini ögrenmeye çalisti. Amcasinin vefati üzerine 28 Mart 1789' da tahta çikti.

Üçüncü Selim Han' in hükümdar oldugu sirada Osmanli-Rus ve Avusturya harpleri devam etmekteydi. Bilhassa Kirim' in Moskof isgaline düsmesi dolayisiyla Selim Han çok üzülüyordu. Hazmedemedigi bu durumu bir an önce düzeltmek istiyordu. Nitekim onun siirlerinde: 

Yüzüm tuttum cenab-i Kibriya' ya
Resul' ün zikrin aldim ibtidaya
Gidelüm ceys-i küffara gazaya

Bizim bu memleket kalsun mu böyle!
Olaydim ölmeden bir kez seferber,
Hüda emriyle olursak muzaffer,
Inayet etmez mi Halik-i ruz-i mahser,
Kalalim mi kiliç altinda böyle! 

seklindeki feryatlari vatanin kaybi üzerinde ne derece hassas düsündügünü göstermektedir. O düsmana haddini bildirmeden ve ecdadinin ahini yerde birakmadan Allah' in canini almasini ve devletin kuvvet bulmasini niyaz eder. 

Cephedeki serdarlara fermanlar göndererek düsmana karsi cansiperane mücadele edilmesini ve Kirim' dan çikarilmasini istedi. Buna karsilik Osmanli ordusunun Rusya ve Avusturya cephelerinde bozgun durumda bulunmasi sebebiyle sadrazam Padisah' a "Askerde cenk edecek hal yoktur" diye cevap verdi.

Bu haber üzerine daha da kederlenen Sultan; "Ban kan agliyorum" dedikten sonra, gece gündüz ugrasarak gönderdigi bunca askerin ne oldugunu sorar. Lakin bu ordu ile zafer kazanilmasinin mümkün olmadigini anlayan Selim Han, Avusturya ile 1791' de Zistov, Rusya ile de 1972' de Yas muahedelerini imzaladi. 

Bu sirada Avrupa' nin ve hususiyle komsularinin Fransa ihtilali ile mesgul olmalarini firsat bilen Selim Han, derhal islahat tesebbüslerine giristi. Devlet adamlarinin islahat hakkindaki fikirlerini raporlar halinde aldi. Bir komisyon kurarak islahat programini hazirlatti. Bu programda askeri islahatin yanisira, mülki, idari, ticari, ictimai ve siyasi islahatlar da yer aliyordu.

Bu programa bagli olarak 24 Temmuz 1793' de Bostanci ocagina bagli, modern tarzda Nizam-i cedid adiyla yeni bir ordu kurdu. Irdunun teknik siniflari takviye edilerek , humbaraci, topçu ocaklari için yeni kanunlar yapildi.

Avusturya, Fransa, Prusya ve Ingiltere merkezlerine gönderilen elçiler, bulunduklari memleketlerin her türlü ilerlemeleri ve gelismeleri hakkinda bilgiler toplayarak Istanbul' a rapor edeceklerdi. 

Selim Han geceli gündüzlü çalisma ile kisa bir sürede gerçeklestirdigi islahatlarin neticelerini görmeye basladi. Misir' i isgal eden Napolyon' un 17 Mart 1799' da Akka kusatmasi nizam-i cedid ordusu tarafindan kirildi.

Akka önünde agir bir bozguna ugrayan Napolyon, 22 Agustos 1799' da Misir'i da terketmek zorunda kaldi. 1803' de Arabistan' da ortaya çikan vehhabi isyani bastirildi.

1805' de Fransiz ihtilalinin etkisiyle Rumeli' de basgösteren isyan hareketleri Abdurrahman Pasa komutasindaki Nizam-i cedid askeri tarafindan kisa bir sürede bastirildi. Bu olaylari firsat bilen Rusya, Osmanli Devleti' nin içislerine karsmaya basladi. Osmanli topraklarina girerek Hotin, Bender, Kili ve Akkerman' i ele geçirdi. Ingilizler Misir' a saldirdi. Fakat disiplinli ve kudretli yeni Osmanli ordulari, Ingiliz ve Ruslara her cephede üstünlük kurdular. 

Osmanli ordusu cephede basarilar elde ederken, Istanbul' da Nizam-i Cedid düsmanlari harekete geçti. Fransa ve Ingiltere' nin de etkisi ile Osmanli devlet adamlarinin bazisi da olaylari kiskirtti. Aleyhte büyük bir isyanin baslamasi üzerine üçüncü Selim Han Nizam-i Cedid islahatlarini kaldirdigini açikladi.

Ancak bununla yetinmeyen isyancilar Nizam-i Cedid taraftari devlet adamlarini sehid ettikleri gibi, Selim Han' i da tahttan indirdiler (29 Temmuz 1808).

Ruscuk yarani Alemdar Mustafa Pasa kuvvetleriyle gelerek Selim Han' i tekrar tahta çikarmak için harekete geçti ise de, daha önce davranan asiler, Sultan' i sehid ettiler (28 Temmuz 1808). Laleli Camii yaninda babasi üçüncü Mustafa Han' in türbesine defne edildi. 

Selim Han saltanati müddetince içte ve dista düsmanlariyla mücadele etmesine ragmen , ülke imar edilip fazla toprak kaybi olmadi. Baslattigi islahat hareketlerinin tam meyvelerini toplayacagi sirada sehid edildi.

Üsküder' da Selimiye ve Çiçekçi Camii, Selimiye Kislasi ve Heybeliada' da Bahriye mektebini yaptirdi. Sair ve hattat olup, siirlerinde Ilhami mahlasi kullanirdi.