MUSTAFA HAN -I
Babasi : Üçüncü Mehmed Han
Annesi : Handan Sultan
Dogumu : 1591
Vefati : 20 Ocak 1639 Saltanati:1617-1618 (Birinci defa)
1622-1623 (Ikinci defa)
Babasi : Üçüncü Mehmed Han
Annesi : Handan Sultan
Dogumu : 1591
Vefati : 20 Ocak 1639 Saltanati:1617-1618 (Birinci defa)
1622-1623 (Ikinci defa)
Osmanli Padisahlarinin on besincisi ve islam halifelerinin seksenincisi. 1591 senesinde Manisa'da dogdu. Her sehza- de gibi iyibir egitim gördü. Agabeyi Birinci Ahmed Han'in vefati üzerine 22 Kasim 1617'de ilk defa ekberiyet kaidesine göre yani hanedanin en yasli mensubu olarak tahta çikarildi.
Sultan Mustafa Han, devlet mes'eleleri ile ilgilenmedigini ifade ederek saltanati kabul etmedi ise de bu hal devlet erkaninca göz önüne alinmadi. Ancak çok geçmeden devlet islerinde Sultan'in yabanci kalmasi ve islerin karismasi üzerine devlet adamlari durumun böyle devam edemeyecegini anlayip hal'ine fetva aldilar. Nitekim tahta geçtikten doksanalti gün son- ra 26 Subat 1618 günü Sultan Mustafa'yi tahttan indirerek yerine Genç Osman'i çikardilar.
Ancak yenilik tarafdari olmayanlarin tahrikleri neticesinde isyan eden yeniçerilerin 19 Mayis 1622'de Genç Osman'i tahttan indirmeleri, Sultan Mustafa'nin ikinci defa tahta geçirilmesine yol açti. Bu sirada Sultan Osman Han'in vezir-i a'zam Kara Davud Pasa tarafindan sehid ettirilmesi büyük karisikliklara sebep oldu. Sultan Mustafa Han, Davud Pasa'yi azlederek yerine Mere Hüseyin Pasa'yi getirdi ise de, isyanlar son bulmadi. Erzurum beylerbeyi Abaza Mehmed Pasa baskaldirarak, bölge- sindeki yeniçerilerin bir kismini öldürttü. Genç Osman'in intikamin alacagim diye and içen Abaza, Istanbul'a gelmek için yola çikti. Bursa'yi muhasara etti ise de alamadi. Kis geldigi için Nigde'ye çekildi. Anadoludaki isyanlar ve Genç Osman'in sehid edilmesi olayina adi karisan sipahiler, halk nezdinde kazandiklari nefreti silmek için bir divan toplantisi sirasinda ayaklanarak Sultan Osman Han'in katillerinin bulunmasini istediler. Bunun üzerine Kara Davud Pasa ve Kalenderoglu denilen kisiler yakalanarak idam edildiler.
Diger taraftan Osmanli Devleti'nin iç karisikliklarindan istifade etmek isteyen Lehistan kazaklari, daha önce imzalanan andlasma sartlarina uymayarak sayka adi verilen yüzelli civarinda küçük gemi ile Osmanli kiyilarina saldirdilar. Kazaklarin üze- rine gönderilen Karadeniz serdari Damad Recep Pasa, kazaklari takibederek Rilgra önünde bir çok gemilerini batirdi ve 21 gemiyi zaptederek, besbin esir ile Istanbul'a döndü.
Istanbul'daki karisikliklar ve Anadolu'da meydana gelen isyanlar Osmanli Devleti'nin basinda daha kudretli, azimkar ve zeki bir padisahin bulunmasini gerekli kiliyordu. Bu sebepse 1623'de sadarete getirilen sadrazam Kemankes Ali Pasa, Seyhülislam Yahya Efendi ve diger devlet erkani toplanarak Sultan Mustafa'nin artik makam-i saltanatta kalmamasi gerektigi hususunda karara vardilar. Nitekim verilen fetva ile 10 Eylül 1623 günü Sultan Mustafa ikinci defa tahttan indirildi ve yerine dördüncü Murad Han geçti.
Sultan Mustafa Han, zayif ve narin vücudlu olup, yüzü her zaman solgun ve üzüntülü bir görünüsü vardi. Son derece dindardi. Sik sik türbeleri ziyaret eder ve çokça sadaka dagitirdi. Saraydaki hayatini ibadet içinde, dini eserler ve Kur'an-i Kerim okuyarak geçirmistir. Sultan Mustafa Han, saltanatta gözü olmadigi için her iki defaki hal'inde de en küçük bir memnuni- yetsizlik göstermemis ve tahttan sevinçle inmis ve devlet islerini ehline teslim etmekten geri kalmamistir.
20 Ocak 1639 günü Topkapi Saray'inda vefat eden Sultan Mustafa Han, Ayasofya Camii karsisindaki türbesine defn edildi.
Sultan Mustafa Han, devlet mes'eleleri ile ilgilenmedigini ifade ederek saltanati kabul etmedi ise de bu hal devlet erkaninca göz önüne alinmadi. Ancak çok geçmeden devlet islerinde Sultan'in yabanci kalmasi ve islerin karismasi üzerine devlet adamlari durumun böyle devam edemeyecegini anlayip hal'ine fetva aldilar. Nitekim tahta geçtikten doksanalti gün son- ra 26 Subat 1618 günü Sultan Mustafa'yi tahttan indirerek yerine Genç Osman'i çikardilar.
Ancak yenilik tarafdari olmayanlarin tahrikleri neticesinde isyan eden yeniçerilerin 19 Mayis 1622'de Genç Osman'i tahttan indirmeleri, Sultan Mustafa'nin ikinci defa tahta geçirilmesine yol açti. Bu sirada Sultan Osman Han'in vezir-i a'zam Kara Davud Pasa tarafindan sehid ettirilmesi büyük karisikliklara sebep oldu. Sultan Mustafa Han, Davud Pasa'yi azlederek yerine Mere Hüseyin Pasa'yi getirdi ise de, isyanlar son bulmadi. Erzurum beylerbeyi Abaza Mehmed Pasa baskaldirarak, bölge- sindeki yeniçerilerin bir kismini öldürttü. Genç Osman'in intikamin alacagim diye and içen Abaza, Istanbul'a gelmek için yola çikti. Bursa'yi muhasara etti ise de alamadi. Kis geldigi için Nigde'ye çekildi. Anadoludaki isyanlar ve Genç Osman'in sehid edilmesi olayina adi karisan sipahiler, halk nezdinde kazandiklari nefreti silmek için bir divan toplantisi sirasinda ayaklanarak Sultan Osman Han'in katillerinin bulunmasini istediler. Bunun üzerine Kara Davud Pasa ve Kalenderoglu denilen kisiler yakalanarak idam edildiler.
Diger taraftan Osmanli Devleti'nin iç karisikliklarindan istifade etmek isteyen Lehistan kazaklari, daha önce imzalanan andlasma sartlarina uymayarak sayka adi verilen yüzelli civarinda küçük gemi ile Osmanli kiyilarina saldirdilar. Kazaklarin üze- rine gönderilen Karadeniz serdari Damad Recep Pasa, kazaklari takibederek Rilgra önünde bir çok gemilerini batirdi ve 21 gemiyi zaptederek, besbin esir ile Istanbul'a döndü.
Istanbul'daki karisikliklar ve Anadolu'da meydana gelen isyanlar Osmanli Devleti'nin basinda daha kudretli, azimkar ve zeki bir padisahin bulunmasini gerekli kiliyordu. Bu sebepse 1623'de sadarete getirilen sadrazam Kemankes Ali Pasa, Seyhülislam Yahya Efendi ve diger devlet erkani toplanarak Sultan Mustafa'nin artik makam-i saltanatta kalmamasi gerektigi hususunda karara vardilar. Nitekim verilen fetva ile 10 Eylül 1623 günü Sultan Mustafa ikinci defa tahttan indirildi ve yerine dördüncü Murad Han geçti.
Sultan Mustafa Han, zayif ve narin vücudlu olup, yüzü her zaman solgun ve üzüntülü bir görünüsü vardi. Son derece dindardi. Sik sik türbeleri ziyaret eder ve çokça sadaka dagitirdi. Saraydaki hayatini ibadet içinde, dini eserler ve Kur'an-i Kerim okuyarak geçirmistir. Sultan Mustafa Han, saltanatta gözü olmadigi için her iki defaki hal'inde de en küçük bir memnuni- yetsizlik göstermemis ve tahttan sevinçle inmis ve devlet islerini ehline teslim etmekten geri kalmamistir.
20 Ocak 1639 günü Topkapi Saray'inda vefat eden Sultan Mustafa Han, Ayasofya Camii karsisindaki türbesine defn edildi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder