BAYEZID -II
Babasi: Fatih Sultan Mehmed Han
Annesi: Sitti Mükrime Hatun
Dogumu: 3 Aralik 1447
Vefati: 26 Mayis 1512
Saltanati: 1481 - 1512
Osmanli padisahlarinin sekizincisi.
Küçük yastan itibaren tam bir ihtimamla yetistirilen sehzade Bayezid, devrin en mümtaz alimleri elinde tahsil gördü. Yedi yasinda iken, Amasya valisi oldu. 1473 Otlukbeli savasina sag kol kumandani olarak katildi. Babasi Fatih Sultan Mehmed' in ölümü üzerine, 20 Mayis 1481' de tahta geçti.
Ancak Bayezid, kardesi Cem Sultan' in muhalefeti ile karsilasti. Bursa' yi alan ve adian hutbe okutan Cem' e karsi, Yenisehir savasini kazanan Bayezid duruma hakim oldu. Fakat Cem mes'elesi sona ermedi. Tersine olarakbu is, dogu ve bati devletlerinin en çok ilgilendikleri bir problem halini aldi ve imparatorluk bu yüzden daimi bir tehdit altina girdi. Çünkü Papa, Cem vasitasiyla Avrupa' da Osmanlilara karsi büyük bir ittifak kurabilmek için faaliyete girmisti. Ona göre Osmanli Imparatorlugu' nun yikilmasi için en müsait vakit gelmisti. Islerin tehlikeli bir yola girdigini gören Bayezid Han, bu sebeple 16 Ocak 1482' de Venediklilerle bir anlasma imzalayarak hiristiyanligin en kuvvetli uzuvlarindan birini felce ugratti ve zahiren de olsa onlarin dostluguhnu temin ederek, 17 yil Osmanlilarin aleyhindeki tesebbüslere seyirci kalmalarini sagladi.
Bogdan voyvodasinin yillik vergisini ödememesi ve aleyhte faaliyetleri üzerine 1484 yilinda sefere çikan Bayezid, 15 Temmuz' da Kili ve 11 Agustos' ta Akkerman kalesini fethetti. Bu sirada Sultan Bayezid' in Dulkadir Beyligi üzerindeki hakimiyet mes'elesi yüzünden, Misir- Memluk sultani ile arasi açikti. Daha sonra Memluklülerin, Cem Sultan' a sahip çikarak onu Bayezid' e karsi kiskirtmalari ve Osmanli hacilarina karsi güçlük çikartmamalari iki devlet arasinda bir harbe sebebiyet verdi. Belirli araliklarla alti sene süren savas, küçük birliklerin vurusmalari seklinde cereyan etmis ve kesin bir netice elde edilememistir.
Sultan Bayezid, kardesi Cem' in 1495' de Napoli' de vefati etmesinden sonra, Osmanli Devleti' nin dis politikasina baska bir yön verdi. 1498 senesi ilk ve sonbaharinda Silistre sancakbeyi Bali Bey kumandasinda 40 bin akinci birligi, Lehistan' a Osmanli tarhinin en büyük akin hareketlerini gerçeklestirdiler. Bu arada Venediklilerin Mora üzerine tecavüzi hareketlerde bulunmasi üzerine de Sultan, 1499' da Mora seferine çikti. 25 Agustos' ta Inebahti, 9 Agustos 1500' de Modon ve 16 Agutos' da Koron Venediklilerden alindi.
Bayezid Han batida daha önemli fetihlere baslama noktasida iken, doguda büyük bir tehlike ile karsi karsiya kaldi. bu sebepten dolayi, 1502' den sonra zamanini Safevi hükümdari Sah Ismail' in türlü entrikalarini karsilamaya hasretti. Memluklülerle birlik onlara karsi askeri tedbir aldi. Fakat bilhassa onunla bir ihtilafa düsmemeye çalisti. Çünkü Anadolu' da kalabalik bir halk kütlesi, Sah Ismail tarafini tutyordu. Nitekim 1511' de patlak veren Sah Kulu Baba Tekeli isyaninda Kütahya' yi ele geçiren ayaklanmalar güçlükle bastirilabildi.
Sultan Bayezid' in son yillari saltanati ele geçirmek isteyen ogullarinin mücadelesine de sahne oldu. Neticede kardeslerine karsi daha dirayetli olan ve yeniçeriler tarafindan da desteklenen oglu Selim' e Allahü teal mübarek etmesi üzerine dilegiyle saltanatini teslim etti (25 Nisan 1512).
Bayezid Han daha sonra Dimetoka' daki saraya giderken Abalar Köyü mevkiinde hastalanarak 26 Agustos 1512 günü vefat etti. Ilim sahibi, takva, adalet ve merhametten ayrilmayan, vakarli, vakarli ve hilmiyle meshur bir padisah oldugu için "Vali Bayezid" olarak bilinir. Bayezid meydaninda kendi külliyesi ile birlikte caminin insasi bitince padisah; "Her kim ömrü boyunca ikindi be aksam namazlarinin sünnetlerini terk etmemis ise, ilk cuma namazinda imam olsun" buyurmustu. Bu hususta kendisinden baska kimse çikmamis, sulhde ve seferde hiçbir sünneti birakmadigi için namazi kendisi kildirmistir. Sultan Bayezid' in mührünü tasiyan sayisiz yazma eserin Türkiye ve Avrupa kütüphanelerinde bulunmasi ve onun kültür faaliyetleri arasinda dikkat çekmektedir. Memleketin her tarafinda imar faaliyetlerini devam ettirdi. Yaptirdigi en önemli eserler arasinda, Amasya' da medrese, cami ve zaviye, Edirne' debir darüssifa ve Istanbul' da Bayezid Camii, medrese ve imareti basta gelmektedir.
Küçük yastan itibaren tam bir ihtimamla yetistirilen sehzade Bayezid, devrin en mümtaz alimleri elinde tahsil gördü. Yedi yasinda iken, Amasya valisi oldu. 1473 Otlukbeli savasina sag kol kumandani olarak katildi. Babasi Fatih Sultan Mehmed' in ölümü üzerine, 20 Mayis 1481' de tahta geçti.
Ancak Bayezid, kardesi Cem Sultan' in muhalefeti ile karsilasti. Bursa' yi alan ve adian hutbe okutan Cem' e karsi, Yenisehir savasini kazanan Bayezid duruma hakim oldu. Fakat Cem mes'elesi sona ermedi. Tersine olarakbu is, dogu ve bati devletlerinin en çok ilgilendikleri bir problem halini aldi ve imparatorluk bu yüzden daimi bir tehdit altina girdi. Çünkü Papa, Cem vasitasiyla Avrupa' da Osmanlilara karsi büyük bir ittifak kurabilmek için faaliyete girmisti. Ona göre Osmanli Imparatorlugu' nun yikilmasi için en müsait vakit gelmisti. Islerin tehlikeli bir yola girdigini gören Bayezid Han, bu sebeple 16 Ocak 1482' de Venediklilerle bir anlasma imzalayarak hiristiyanligin en kuvvetli uzuvlarindan birini felce ugratti ve zahiren de olsa onlarin dostluguhnu temin ederek, 17 yil Osmanlilarin aleyhindeki tesebbüslere seyirci kalmalarini sagladi.
Bogdan voyvodasinin yillik vergisini ödememesi ve aleyhte faaliyetleri üzerine 1484 yilinda sefere çikan Bayezid, 15 Temmuz' da Kili ve 11 Agustos' ta Akkerman kalesini fethetti. Bu sirada Sultan Bayezid' in Dulkadir Beyligi üzerindeki hakimiyet mes'elesi yüzünden, Misir- Memluk sultani ile arasi açikti. Daha sonra Memluklülerin, Cem Sultan' a sahip çikarak onu Bayezid' e karsi kiskirtmalari ve Osmanli hacilarina karsi güçlük çikartmamalari iki devlet arasinda bir harbe sebebiyet verdi. Belirli araliklarla alti sene süren savas, küçük birliklerin vurusmalari seklinde cereyan etmis ve kesin bir netice elde edilememistir.
Sultan Bayezid, kardesi Cem' in 1495' de Napoli' de vefati etmesinden sonra, Osmanli Devleti' nin dis politikasina baska bir yön verdi. 1498 senesi ilk ve sonbaharinda Silistre sancakbeyi Bali Bey kumandasinda 40 bin akinci birligi, Lehistan' a Osmanli tarhinin en büyük akin hareketlerini gerçeklestirdiler. Bu arada Venediklilerin Mora üzerine tecavüzi hareketlerde bulunmasi üzerine de Sultan, 1499' da Mora seferine çikti. 25 Agustos' ta Inebahti, 9 Agustos 1500' de Modon ve 16 Agutos' da Koron Venediklilerden alindi.
Bayezid Han batida daha önemli fetihlere baslama noktasida iken, doguda büyük bir tehlike ile karsi karsiya kaldi. bu sebepten dolayi, 1502' den sonra zamanini Safevi hükümdari Sah Ismail' in türlü entrikalarini karsilamaya hasretti. Memluklülerle birlik onlara karsi askeri tedbir aldi. Fakat bilhassa onunla bir ihtilafa düsmemeye çalisti. Çünkü Anadolu' da kalabalik bir halk kütlesi, Sah Ismail tarafini tutyordu. Nitekim 1511' de patlak veren Sah Kulu Baba Tekeli isyaninda Kütahya' yi ele geçiren ayaklanmalar güçlükle bastirilabildi.
Sultan Bayezid' in son yillari saltanati ele geçirmek isteyen ogullarinin mücadelesine de sahne oldu. Neticede kardeslerine karsi daha dirayetli olan ve yeniçeriler tarafindan da desteklenen oglu Selim' e Allahü teal mübarek etmesi üzerine dilegiyle saltanatini teslim etti (25 Nisan 1512).
Bayezid Han daha sonra Dimetoka' daki saraya giderken Abalar Köyü mevkiinde hastalanarak 26 Agustos 1512 günü vefat etti. Ilim sahibi, takva, adalet ve merhametten ayrilmayan, vakarli, vakarli ve hilmiyle meshur bir padisah oldugu için "Vali Bayezid" olarak bilinir. Bayezid meydaninda kendi külliyesi ile birlikte caminin insasi bitince padisah; "Her kim ömrü boyunca ikindi be aksam namazlarinin sünnetlerini terk etmemis ise, ilk cuma namazinda imam olsun" buyurmustu. Bu hususta kendisinden baska kimse çikmamis, sulhde ve seferde hiçbir sünneti birakmadigi için namazi kendisi kildirmistir. Sultan Bayezid' in mührünü tasiyan sayisiz yazma eserin Türkiye ve Avrupa kütüphanelerinde bulunmasi ve onun kültür faaliyetleri arasinda dikkat çekmektedir. Memleketin her tarafinda imar faaliyetlerini devam ettirdi. Yaptirdigi en önemli eserler arasinda, Amasya' da medrese, cami ve zaviye, Edirne' debir darüssifa ve Istanbul' da Bayezid Camii, medrese ve imareti basta gelmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder